Atlat Địa Lí

     Học sinh lớp cuối cấp THCS và THPT Việt Nam - lớp 9 và lớp 12- biết nhiều hơn đến tập Atlat [1] ĐỊA LÍ VIỆT NAM của NXB Giáo dục từ khi đề thi tốt nghiệp chú trọng phần thực hành bản đồ, thay vì chỉ với những câu hỏi lí thuyết hay thực hành biểu đồ và bảng số liệu. Vậy tên gọi Atlat nguồn gốc từ đâu?

    1.  Atlas : "tên chung chỉ các tập bản đồ địa lí, lịch sử, thiên văn v.v...vì trên bìa của những tập bản đồ xuất bản lần đầu tiên có vẽ tượng thần Atlas vác quả cầu trên vai (Trong thần thoại Hi lạp, Atlas là con của một vị thần Titans- Iapetus và là anh em ruột với thần Prometheus, người đã đem ngọn lửa cho loài người. Do thần Atlas chống lại Zeus, vị thần chúa tể thế giới, nên đã  bị trừng trị phải giơ
vai gánh đỡ cả bầu trời). Tất cả các tập bản đồ in sau này, tuy bìa không vẽ tượng thần Atlas nữa, nhưng theo thói quen, người ta vẫn gọi chung là Atlas ".[2]

    2. Tượng thần Atlas: Thời cổ đại Hy Lạp, bức tượng thần Atlas được hình dung là một người đàn ông lực lưỡng, to và khoẻ, cơ bắp nổi rõ, cúi đầu, khom lưng, giơ hai tay đỡ một quả cầu rất to đè nặng xuống hai vai. Ngày nay, ở Trung tâm Rockefeller ở Mỹ có tượng Atlas giang thẳng hai tay, vai và lưng đỡ những vòng thép lớn đồng tâm kết lại, tượng trưng cho bầu trời. Thần thoại Hy Lạp kể rằng Atlas, con trai của thần khổng lồ Titans Iapetus và tiên nữ Asia, bị Zeus trừng phạt phải mãi mãi đỡ cả bầu trời, để bầu trời không sụp đổ. Zeus cùng nhiều thần, như thần Sấm, thần Sét, thần Chớp, thần Poseidon (vị thần cai trị biển cả, có thể dùng cây đinh ba khuấy sóng đại dương tạo thành những bão tố hung dữ)..., nổi lên chống lại các vị thần cũ, để chiếm toàn quyền lực và đỉnh núi Olympus. Cuộc chiến đấu vô cùng ác liệt. Nhiều thần khổng lồ Titans, ở phía đối địch với Zeus, giáng những đòn kinh khủng; các thần bê từng quả núi ném tới tấp, khiến cả thế giới trở thành cảnh hỗn mang: sấm sét rung chuyển cả thế giới âm phủ, khiến các vị thần dưới đáy cùng lòng đất khiếp sợ. Bầu trời, vũ trụ nổ tung. Cuối cùng Zeus thắng trận; các Titans khổng lồ bị xiềng chặt, đày xuống địa ngục; trong trại giam có tường thành bằng đồng vây kín. Riêng đối với Atlas, Zeus bắt đội cả bầu trời; chàng quỳ một chân xuống cho vững, hai tay bưng bầu trời trên đôi vai lực lưỡng. 
 

 Bức tượng Atlas cổ nhất hiện nay được tìm thấy- tuyệt đẹp phải không:

Bức tượng Atlas từ thời La Mã  (Năm 125 TCN)

 Một số bức tượng khác:

Tượng thần Atlas ở Melbourne, Australia.

Tượng thần Atlas ở New York

Và một số cuốn Atlat:

2 tập Atlas giáo khoa của nhà xuất bản (NXB) Hachette, Pháp

Atlas Địa lí của NXB Longmans, Anh

Atlas Thế giới- Nhà xuất bản DK, Anh

Atlas Thế giới, phần châu Mĩ, Liên xô (cũ)

---------------------------------------------------------------

[1] Phiên âm tiếng Việt của Atlas

[2] "Sổ tay THUẬT NGỮ ĐỊA LÍ", Nguyễn Dược - Trung Hải, NXN Giáo dục, HN 1997.

(Tổng hợp từ Internet)