Trương Chi

HG: Mỗi một từ "Trương Chi"  CCK đặt dưới bài đăng trước. Thế thì bảo làm sao HG không "lên trang" bài này cho đặng...

Truyền thuyết về chàng Trương Chi

Mị Nương là một cô gái xinh đẹp tuyệt trần, con của một vị quan đại thần. Nàng sống mà như con chim bị giam lỏng bởi chiếc lồng khổng lồ chính là quan phủ nên lúc nào cũng buồn bã. Cha nàng thấy vậy liền cất cho nàng một ngôi nhà nhỏ ở bên con sông cạnh nhà để nàng ra đó thư giãn.

Nàng vẫn thường ra căn nhà đó thêu thùa, đọc sách và say đắm một tiếng sáo trên dòng sông. Tiếng sáo ấy là của Trương Chi- một anh thanh niên ở làng chài ven sông, thổi sáo hay nhưng tướng mạo vô cùng xấu xí.

Bỗng có một thời gian tiếng sáo không còn xuất hiện và Mị Nương do quá thương nhớ tiếng sáo mà sinh bệnh. Đã rất nhiều vị đại phu được cha nàng mời đến mà vẫn không tìm ra nguyên nhân căn bệnh.

Một hôm, vô tình cha nàng biết được tiếng sáo của anh thanh niên tên Trương Chi chính là nguyên nhân của căn bệnh của con gái. Ông liền mời chàng đến để chữa bệnh cho Mị Nương. Nhưng khi chàng đến phủ, ông thấy chàng xấu xí thì lệnh chỉ được thổi sáo từ ngoài sân vọng vào chứ không được ra mắt Mị Nương để tránh cho nàng phải thất vọng. Mị Nương nghe thấy tiếng sáo quen thuộc thì hồi phục nhanh chóng. Rồi nàng khỏi bệnh và xin cha cho mời người sáo ngoài sân vào để nàng cảm ơn. Bất đắc dĩ, cha nàng đành cho gọi chàng Trương Chi vào. Vừa thấy Trương Chi, Mị Nương đã vô cùng thất vọng vì dung mạo của chàng vô cùng xấu xí. Nàng bảo Trương Chi đi ra, và từ đó mất luôn tình cảm đối với tiếng sáo của chàng.

Trương Chi thì khi về nhà lòng luôn nhớ đến Mị Nương, chàng đem lòng yêu Mị Nương. Một hôm chàng tìm đến căn nhà nhỏ của Mị Nương và thổ lộ nỗi lòng mình với nàng. Nhưng, nàng từ chối. Trương Chi thất vọng và đau buồn, mang bệnh tương tư, biếng ăn, mất ngủ, sầu héo dần mà chết. Những người bạn cùng làng chài vớt xác chàng và đem chôn. Đến khi bốc mộ mọi người thấy một khối cầu, to bằng quả cam , trong suốt như pha lê bèn đem gắn vào mạn chiếc thuyền cũ của chàng.

Một lần tình cờ, cha Mị Nương đi ra bến sông, thấy có một viên hình cầu đẹp và sáng như ngọc ở mạn một chiến thuyền câu liền mua về rồi sai thợ ngọc làm thành chiếc chén uống trà. Nghe nói cha vừa đặt làm chiếc chén mới rất đẹp, Mị Nương đòi cha cho dùng thử. Nhưng vừa rót trà vào, nàng thấy trong chén trà hiện lên hình bóng Trương Chi.  Mỵ Nương khóc, chén trà tan thành máu trên tay nàng.

Lời bài hát "Trương Chi" của nhạc sĩ Văn Cao (*)

 I. 

Một chiều xưa trăng nước chưa thành thơ 
Trầm trầm không gian mới rung thành tơ 
Vương vất heo may hoa yến mong chờ 
Ôi, tiếng cầm ca thu tới bao giờ. 

Lòng chiều bơ vơ lúc thu vừa sang, 
Chập chùng đêm khuya thức ai phòng loan 
Một cánh chim rơi trong khúc nhạc vàng 
Đây đó từng song the hé đợi đàn. 

Tây hiên Mỵ Nương khi nghe tiếng ngân 
hò khoan mơ bóng con đò trôi ...
Giai nhân cười nép trăng sáng lả lơi, lả lơi bên trời .

Anh Trương Chi, tiếng hát vọng ngàn xưa còn rung.

Anh thương nhớ, 
Oán trách cuộc từ ly não nùng. 

Đò trăng cắm giữa sông vắng 
Gió đưa câu ca về đâu? 
Nhìn xuống đáy nước sông sâu 
Thuyền anh đã chìm đâu! 

ĐK:

Thương khúc nhạc xa vời 
Trong đêm khuya dìu dặt tiếng tơ rơi. 
Sương thu vừa buông xuống 
Bóng cây ven bờ xa mờ xóa dòng sông 
Ai qua bến giang đầu tha thiết, 
Nghe sông than mối tình Trương Chi 
Dâng úa trăng khi về khuya, 
Bao tiếng ca ru mùa thu. 

Ngoài song mưa rơi trên bao cung đàn 
Còn nghe như ai nức nở và than, 
Trầm vút tiếng gió mưa 
Cùng với tiếng nước róc rách ai có buồn chăng? 
Lòng bâng khuâng theo mưa đưa canh tàn 
Về phương xa ai nức nở và than, 
Cùng với tiếng gió vương, 
Nhìn thấy ngấn nước lấp lánh in bóng đò xưa. 

Đò ơi! đêm nay dòng sông Thương dâng cao 
Mà ai hát dưới trăng ngà 
Ngồi đây ta gõ ván thuyền, 
Ta ca trái đất còn riêng ta. 
Đàn đêm thâu 
Trách ai khinh nghèo quên nhau, 
Đôi lứa bên giang đầu. 
Người ra đi với cuộc phân ly, 
Đâu bóng thuyền Trương Chi? 

II. 

Từ ngày trăng mơ nước in thành thơ, 
Lạc loài hương thu thoáng vương đường tơ 
Ngây ngất không gian rên xiết lay bờ, 
Bao tiếng cầm ca rung ánh sao mờ 

Nhạc còn lưu ly nhắc ai huyền âm, 
Lạnh lùng đôi giây tố lan trầm ngân 
Trong lúc đêm khuya ai ngóng tiếng cầm, 
Thu đã chìm xa xa ánh nguyệt đầm 

Khoan khoan đò ơi! tương tư tiếng ca 
Chàng Trương Chi cất lên hò khoan, 
đêm thu dài đến khoan tiếng nhạc ơi! 
Nhạc ơi thôi đàn . 

Anh Trương Chi, tiếng hát vọng ngàn xưa còn rung

Anh thương nhớ, 
Oán trách cuộc từ ly não nùng. 

Đò trăng cắm giữa sông vắng 
Gió đưa câu ca về đâu? 
Nhìn xuống đáy nước sông sâu 
Thuyền anh đã chìm đâu! 

ĐK:

Thương khúc nhạc xa vời 

...

Người ra đi với cuộc phân ly
Đâu bóng thuyền Trương Chi? 

----------------------------------------------------------

(*) Danh mục các tác phẩm của các tác giả khác nhau lấy cảm hứng từ đề tài này:

• "Trương Chi": ca khúc nổi tiếng của nhạc sĩ Văn Cao.
• "Khối tình Trương Chi": ca khúc của nhạc sĩ Phạm Duy.
• Bài hát "Trương Chi & Mỵ Nương" của Tùng Châu & Lê Hựu Hà.
• Vở kịch thơ "Trương Chi" của thi sĩ Vũ Hoàng Chương.
• Truyện ngắn "Trương Chi" của Nguyễn Huy Thiệp
• Truyện ngắn "Nàng và Trương Chi" của Vũ Giang
• Bài hát "Chuyện tình Trương Chi, Mỵ Nương" của Anh Bằng
• Bài hát "Hận Trương Chi" của Hùng Lân
• Khúc hát "Trương Chi" của Đặng Hữu Phúc
• "Chuyện anh Trương Chi" của Đỗ Thành
• Truyện ngắn "Tiếng trăng" của Lê Minh Hà