Theo thượng tá Hoàng Hoan, Chỉ huy phó chính trị Trung đoàn Công binh 83 giai đoạn 1988-1997, cuối năm 1987 Trung Quốc đơn phương đưa tàu chiến hoạt động ở vùng biển Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam. Bộ Quốc phòng Việt Nam chỉ đạo Bộ Tư lệnh Hải quân tăng cường khả năng bảo vệ quần đảo Trường Sa, bao gồm việc củng cố, xây dựng thêm các hạng mục công trình chiến đấu, sinh hoạt cho bộ đội.
 |
| Tàu HQ 604 khi nhận lệnh ra Gạc Ma. (Ảnh tư liệu Lữ đoàn 125) |
Sau Tết Nguyên đán, các chiến sĩ Trung đoàn công binh 83 (Quân chủng Hải quân) nhận lệnh từ Sơn Trà (Đà Nẵng) vào Cam Ranh (Khánh Hòa) cùng với lực lượng bảo vệ đảo của Lữ đoàn 146 (Vùng 4 Hải quân) ra Trường Sa cắm mốc chủ quyền và xây dựng đảo chìm ở Trường Sa theo chiến dịch CQ-88.
20h ngày 11/3/1988, tàu 604 của thuyền trưởng Vũ Phi Trừ nhổ neo từ Cam Ranh chở theo lính công binh của Trung đoàn 83 và lực lượng giữ đảo của lữ đoàn 146 ra xây dựng cụm đảo Gạc Ma, Cô Lin (thuộc cụm đảo Sinh Tồn) - cách đất liền khoảng 500 km. Đảo chìm Gạc Ma lúc đó chỉ là những bãi san hô nổi lên giữa biển, có tên trong Bản đồ Việt Nam.
2h sáng ngày 12/3, nhận thấy nhiều diễn biến bất thường, Tư lệnh quân chủng điều thêm tàu HQ 605 cùng HQ 604 tăng cường xây dựng đảo Gạc Ma và Len Đao. Tàu 505 đang làm nhiệm vụ trực tại Trường Sa nhận lệnh chuyển đến Cô Lin.
Sau hai ngày đêm, HQ 604 và HQ 605 có mặt tại Gạc Ma vào chiều tối 13/3. Đêm đó, Sở chỉ huy Quân chủng lệnh cho bộ phận giữ đảo quyết tâm phải giữ vững các mục tiêu đã xác định là Cô Lin, Len Đao và Gạc Ma. "Xuồng vận tải chở vật liệu xây dựng được chuyển xuống đảo. Một nhóm chiến sĩ gồm trung úy Trần Văn Phương và 4 đồng chí khác nhận lệnh vào đảo cắm cờ Tổ quốc khẳng định chủ quyền", ông Hoàng Hoan nhớ lại.
Lội xuống nước chừng 5 phút, các chiến sĩ tiếp cận bãi san hô đang lộ dần khi thủy triều rút. Phía xa, 3 tàu Trung Quốc bắt đầu di chuyển đội hình áp sát đảo. Binh nhất Nguyễn Văn Lanh mặc chiếc quần đùi đỏ cùng nhiều chiến sĩ khác bơi vào bãi Gạc Ma theo lệnh của chỉ huy cụm đảo Trần Đức Thông. Các chuyến vật liệu được hối hả chuyển lên đảo.
6h30 ngày 14/3, tàu Trung Quốc thả xuồng máy chuyển từng tốp lính lên Gạc Ma. "Tôi đếm có 49 lính Trung Quốc mang AK và một tên chỉ huy dáng người cao to mang súng ngắn. Chúng bao vây theo thế vòng cung men theo bãi san hô, những chỗ vòng vây gần nhất, hai bên cách nhau chỉ chừng một mét. Các chiến sĩ hải quân Việt Nam đứng thành vòng tròn quanh lá cờ Tổ quốc", trung sĩ Lê Hữu Thảo nhớ lại.
Sau một hồi giằng cờ và uy hiếp tinh thần, tên sĩ quan chỉ huy lính Trung Quốc bắn súng chỉ thiên phát lệnh rồi chĩa thẳng vào bụng trung úy Phương, bóp cò. Anh Phương ngã xuống, tay vẫn giữ chặt cán cờ tổ quốc. Một tên khác xông lên chĩa thẳng súng vào đầu trung úy Phương nhả đạn.
3 tàu chiến Trung Quốc tăng tốc áp sát đảo, cách tàu HQ 604 chừng 300 mét. Giữa vòng vây quân thù, binh nhất Nguyễn Văn Lanh vừa đỡ lá cờ trên tay trung úy Phương vừa đá văng khẩu súng trên tay tên sĩ quan Trung Quốc. Một tên lính gần đó đâm lưỡi lê vào binh nhất Lanh. Anh gục xuống nhưng tay vẫn ghì chặt cán cờ. Liền sau đó, tiếng đạn nổ chát chúa, lính Trung Quốc dùng AK bắn xối xả vào các chiến sĩ trên đảo.
Cùng lúc, tàu chiến Trung Quốc nã pháo vào tàu HQ 604 tại Gạc Ma, tàu HQ 505 phía đảo Cô Lin cách đó 5 km và HQ 605 phía đảo Len Đao cách 12 km. Vì ở gần, HQ 604 hứng trọn làn đạn 12 ly 7, thuyền tưởng tàu HQ 604 Vũ Phi Trừ vừa chỉ huy chiến sĩ xuống các xuồng dùng súng chiến đấu tự vệ, vừa băng bó cho đồng đội bị thương. Thuyền trưởng Trừ đứng ở mũi tàu dùng AK và B40 đánh trả kẻ địch.
 |
| Tàu HQ-505 ủi bãi bảo vệ Cô Lin |
Trời sáng, lính Trung Quốc rút khỏi Gạc Ma. Trung sĩ Thảo bơi ngược lại đảo tìm xác đồng đội và cấp cứu chiến sĩ bị thương, xé áo nút lại chiếc xuồng vận tải bị đạn địch bắn thủng, dùng báng súng làm chèo chở thi thể trung úy Phương và thương binh Lanh về hướng tàu HQ 505.
12h trưa 14/3, máy bay của Việt Nam bay trên bầu trời Gạc Ma. Chiếc xuồng của anh Thảo vừa nhích từng mét nước, vừa cứu thêm những đồng đội đang đuối sức trên biển. Đầu giờ chiều, xuồng của HQ 505 đến nơi ứng cứu đưa các chiến sĩ về tàu, sau đó về đảo Sinh Tồn. Binh nhất Lanh được chuyển bằng trực thăng vào đất liền cấp cứu và may mắn giữ được tính mạng.
 |
| Tàu HQ 931 đưa các thương binh và chiến sĩ trong trận Gạc Ma về đất liền. Ảnh tư liệu |
Nhớ về ngày 14/3/1988, ông Lê Văn Xuân (bố liệt sĩ Lê Văn Xanh, Đà Nẵng) kể, đứng dưới loa phóng thanh, nghe tin con hy sinh, ông chết lặng. “Về nhà, tôi lấy hết can đảm nói với vợ con: 'Xanh đã hiến trọn tuổi thanh xuân của mình quyết giữ chủ quyền, đó là niềm tự hào của gia đình mình", mắt người cha già ngấn lệ.
Hằng năm, những chuyến tàu vẫn đều đặn chở đoàn công tác từ đất liền ra Trường Sa. Mỗi lần đi qua Gạc Ma, những người con đất Việt không quên thả vòng hoa tưởng niệm. "Các anh đã dâng hiến tuổi 20 cho Tổ quốc, nhân dân cả nước sẽ đời đời ghi nhớ công ơn của các anh", thượng tá Nguyễn Văn Thư, phó chính ủy Lữ đoàn 146, vùng 4 Hải quân nói.
Nguyễn Đông
--------------------------------------------------------------------------
... VÀ NỖI KHẮC KHOẢI GẠC MA
(...)
Anh hùng Vũ Huy Lễ, thuyền trưởng tàu HQ-505 kể lại thời điểm quân Trung Quốc nã đạn vào tàu HQ-604. Chỉ thoáng chốc, tàu HQ-604 bốc cháy như một bó đuốc, từ từ chìm sâu xuống biển.
Ông cùng đồng đội đưa thuyền nhỏ mở hết tốc lực hướng về phía Gạc Ma. Tuy nhiên, họ chỉ cứu được 45 đồng đội. Còn bao nhiêu người nằm lại ở Gạc Ma?
Nhớ lại thời điểm ấy, cựu binh Phạm Văn Cương, y sĩ tàu HQ-505, kể lại với giọng đầy khắc khoải: “Đưa về tàu HQ-505, có anh em thì cụt chân, có anh em thì cụt tay, có người thì hy sinh rồi. Thực sự lúc ấy chúng tôi đau xót. Lúc đó, cái sự căm phẫn nhân lên gấp nghìn lần nữa. Đau xót!”.
“Sau đó, được sự động viên của Quân chủng Hải quân, động viên của đất liền, chúng tôi củng cố lại lực lượng, sốc lại lại tinh thần anh em. Cũng có những người đau xót quá, căm phẫn quá, không nói được gì nữa, lả đi vì đói vì mệt, vì cái cảm giác căm phẫn nó dâng trào lên đến tột cùng”.
Năm 2008, tàu Thành Công 07 của ngư dân Lý Sơn (Quảng Ngãi) phát hiện một xác tàu chìm ở độ sâu hơn hai chục mét ở gần cụm đảo Cô Lin, Gạc Ma.
Lặn xuống, họ nhận định đó là tàu quân sự, và vớt được một số hiện vật như súng đạn B41, cuốc chim, dép nhựa trắng Tiền Phong, số hiệu quân tư trang… cùng một số mảnh xương vụn khác.
Những hiện vật đã chứng tỏ đó chính là tàu HQ-604 do thuyền trưởng Vũ Phi Trừ chỉ huy, đã bị chìm ngày 14/3/1988, bởi thủ đoạn ‘đánh trộm’ của quân Trung Quốc.
Các ngư dân đã gom những di cốt các chiến sĩ lại vào những bao tải để tìm cách chuyển về đất liền. Tuy nhiên, do vị trí tàu đắm quá gần với đảo Gạc Ma, quân Trung Quốc đã bắn pháo hiệu xua đuổi và cho tàu hộ vệ tên lửa uy hiếp.
Một bao tải chưa kịp đưa lên bờ, và rất nhiều di cốt khác chưa gom lại được, nằm đâu đó trong các góc khoang tàu HQ-604.
Qua những câu chuyện của các nhân chứng, những hiện vật lịch sử, qua xét nghiệm AND, danh tính 8 liệt sĩ đã được xác định, quê hương đón các anh trở về.
Những di vật hiếm hoi được trục vớt đang được lưu giữ tại Phòng truyền thông Lữ đoàn Hải quân 125. Tháng 2/2009, Bộ Tư lệnh Hải quân có công văn gửi Cục lãnh sự Bộ Ngoại giao cung cấp thông tin, đề nghị đàm phán với phía Trung Quốc để tiếp tục tìm kiếm hài cốt liệt sĩ trên tàu HQ-604.
Thế nhưng, những nỗ lực vì mục đích nhân đạo của Việt Nam đến nay vẫn chưa thể thực hiện. 27 năm đã trôi qua, xương máu, anh linh những người lính Hải quân Việt Nam vẫn còn đâu đó dưới lòng biển Gạc Ma.
Những người lính hải quân quả cảm tham gia sự kiện tháng 3 năm đó ở Trường Sa nói với VTC News rằng họ luôn mong mỏi nhìn thấy những người đồng đội của mình được trở về với đất mẹ - mảnh đất mà họ đã không tiếc máu xương, hy sinh tuổi thanh xuân để bảo vệ chủ quyền.
Anh hùng Vũ Huy Lễ vẫn đau đáu: “Tàu HQ-604 chìm, nhưng quân Trung Quốc không cho mình đến để trục vớt, tôi luôn mong Nhà nước có tiếng nói để hoàn thành tâm nguyện của anh em chiến sĩ Hải quân chúng tôi, cũng như là của nhân dân Việt Nam”.
Trả lời phỏng vấn VTC News về số phận tàu HQ-604, Thiếu tướng Lê Mã Lương, nguyên Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam, cho biết, từ đó đến nay, mặc dù có nhiều nỗ lực nhưng chúng ta không tiếp cận được HQ-604 thêm lần nào vì xác tàu nằm gần khu vực Trung Quốc đang chiếm đóng trái phép.
Theo tướng Lương, Bộ Quốc phòng đã nhiều lần có ý kiến với phía Trung Quốc, thế nhưng đến nay Bắc Kinh vẫn im lặng trước yêu cầu tìm cách trục vớt các xác tàu và hài cốt chiến sỹ của chúng ta.
(...)
 |
| Thảm sát: Lính Trung Quốc xả súng vào các chiến sỹ công binh Việt Nam tàu HQ 604 trên đảo Gạc Ma. |
 |
| Vị trí và lực lượng của Hải quân nhân dân Việt Nam trong trận chiến bảo vệ Trường Sa 14-3-1988 |
"Đại tá Nguyễn Văn Dân – nguyên phó tham mưu trưởng Vùng 4 – cho biết khi tiếng súng đang nổ, ông đang trên tàu HQ-614 từ đảo Đá Đông chạy đến Gạc Ma. Khi tàu HQ-614 đến nơi, trận hải chiến đã kết thúc. “Chúng tôi quay ra tìm kiếm anh em của ta nhưng tàu chiến Trung Quốc liên tục ngăn cản. Lính Trung Quốc quá dã man! Họ dùng súng 37 ly – vốn chỉ dùng cho phòng không – hạ nòng xả vào chiến sĩ của ta đang trôi dạt trên biển không hề bắn trả. Họ còn nổ súng cản trở tàu ta làm nhiệm vụ cứu thương dù chúng tôi đã treo cờ chữ thập đỏ, hoặc chĩa nòng pháo sang đe dọa”." (Trích)
----------------------------
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét